Rola matki w wychowaniu dziecka jest tak samo istotna, jak rola ojca. Na czym zasadza się rola matki? Na jej cechach biologicznych i psychicznych, na jej osobowości, zachowaniach ideowych, systemie wartości, na wzorcach postępowania zaczerpniętych z grupy społecznej, w której żyje oraz na stopniu identyfikacji z tą grupą. Rola matki definicyjnie oznacza względnie stały i wewnętrznie spójny system zachowań kobiety, która jest matką lub/i wykonuje zadania matki. Kto określa, na czym polegają obowiązki i prawa macierzyńskie? Przede wszystkim społeczeństwo i wzorce kulturowe.
SPIS TREŚCI
- Na czym polega rola matki?
- Najważniejsza osoba w życiu dziecka - mama
- Podtrzymywanie więzi rodzinnych to zadanie dla mamy
- Matka jest niezbędna, by maluch mógł się prawidłowo rozwijać
- Percepcja roli matki w oczach społeczeństwa
- Wyróżniamy 5 głównych modeli roli matki
- Matka odgrywa wiodocą rolę - daje życie
- Osoba dbająca o ogień domowego ogniska
- Matka, która skazuje siebie i dziecko na porażkę
Na czym polega rola matki?
Rola matki jest odpowiedzią na zachowania innych osób w społeczeństwie, ale przede wszystkim stanowi reakcję na zachowania dzieci. Od narodzin dziecka znaczenie matki jest bardzo istotne dla jego prawidłowego rozwoju. Rola matki powinna opierać się na miłości i zaufaniu, a jej obecność w życiu szkraba powinna służyć budowaniu pewności siebie i poczucia własnej wartości u malucha. Jakość relacji na linii matka-dziecko decyduje o psychicznym i emocjonalnym rozwoju dziecka.
Najważniejsza osoba w życiu dziecka - mama
Matka to najważniejsza osoba w życiu dziecka, bez względu na to, czy szkrab ma miesiąc, dwa lata, pięć lat, czy czternaście. Znaczenie matki jest wprost proporcjonalne do poczucia bezradności dziecka. Im maluch więcej potrzebuje opieki, tym większa jest rola matki. Brak bliskiej relacji między matką a dzieckiem może skutkować poważnymi konsekwencjami dla rozwoju szkraba, np. brak matki w pierwszych miesiącach życia dziecka może powodować objawy choroby sierocej. Rola matki to także rola wychowawcy. To kobieta w rodzinie jest odpowiedzialna za tworzenie klimatu uczuciowego, za postawę empatyczną, pełną wrażliwości i ciepła, która przekłada się pośrednio na rozwój społeczny dziecka.
Podtrzymywanie więzi rodzinnych to zadanie dla mamy
Szczególnie ważne zadanie dla mamy polega na podtrzymywaniu więzi rodzinnych i kultywowaniu tradycji. To mama opiekuje się domownikami, obdarza miłością, zaspokaja potrzeby biologiczne i psychiczne dzieci, uczy, jak okazywać swoje uczucia. Istotne znaczenie odgrywa również komunikacja matki i dziecka. Mamy z reguły nie przechodzą specjalnych kursów przygotowujących do macierzyństwa – intuicyjnie wiedzą, na czym polega bycie mamą. Rozmowa z dzieckiem pozwala na kierowanie nim – wydawanie poleceń, zakazywanie, regulowanie postępowania szkraba, proszenie itp.
Matka jest niezbędna, by maluch mógł się prawidłowo rozwijać
Mowa matki stanowi jakby komentarz do tego, co dzieje się wokół dziecka i co dziecko robi. Matka to także wzór do naśladowania dla maluchów. W ich oczach jest autorytetem, któremu chce się zaimponować. Jeżeli matka okazuje szacunek oraz wykazuje troskę, tolerancję i cierpliwość wobec innych ludzi, tego samego uczą się jej dzieci. Zostają zaszczepione w nich określone wartości. Matka dostarcza też wzorca kobiecości, zarówno dla dziewczynek, jak i chłopców. Ułatwia córkom identyfikację z własną płcią, a synom – pierwsze bliskie relacje z dziewczętami w wieku dorastania. Matka jest niezbędna, by maluch mógł się prawidłowo rozwijać w każdej sferze swojego życia.
Percepcja roli matki w oczach społeczeństwa
Obraz matki zmienia się na przestrzeni wieków – co do tego nie ma wątpliwości. Są samotne matki, matki Polki, matki robiące karierę zawodową, matki poświęcające się dla dobra rodziny itp. Niemniej jednak nie zmienia się rdzeń pojmowania macierzyństwa – matka jako rodzicielka i ta, która dba o „emocjonalne zaplecze” rodziny. Rola matki ma także charakter instytucjonalny, bardziej formalny, co podkreśla się w literaturze pedagogicznej.
Wyróżniamy 5 głównych ról
Rola matki sprowadza się zatem do pięciu głównych modeli:
- matka w roli gospodyni domowej,
- matka w roli opiekunki,
- matka w roli wychowawczyni,
- matka w roli integratorki życia rodzinnego,
- matka w roli zaspokajającej potrzeby domowników.
Każda z powyższych ról wymaga od kobiety nieco innych umiejętności i cech osobowościowych. Każda stawia też inne wymagania i zadania do realizacji. Oczywiście, istnieją różne typy macierzyństwa, stąd potrzeba edukacji i wzrostu świadomości społecznej, by wspomóc efektywne wypełnianie rodzicielskich obowiązków. Niestety, tradycyjne wartości związane z „misją macierzyństwa”, takie jak: czystość, wierność, ofiarność, bezinteresowność czy religijność, odchodzą powoli w niebyt, przestają cieszyć się popularnością ze względu na kryzysy i niekorzystne przemiany w całym życiu społecznym, w tym także rodzinnym.
Rodzice stanowią wzorzec zachowań dla dziecka
Mama i tata są niezbędni do prawidłowego rozwoju dziecka. Rodzice stanowią wzorzec zachowań do naśladowania, uczą życia, wspierają, opiekują się, troszczą się o maluchy, wychowują je. Mężczyzna zajmuje szczególne miejsce w strukturze rodziny – dostarcza wzorca męskości. Jest jednocześnie mężem i ojcem. Miłość ojcowska ma inny charakter niż miłość macierzyńska... więcej na temat ojcowskiej miłości znajdziesz tutaj: rola ojca w wychowaniu dziecka.
Matka odgrywa wiodocą rolę - daje życie
Rola matki jest doniosła i wiodąca, bo to kobieta daje życie maluchowi i to życie podtrzymuje, pomaga w rozwoju i wspiera. Niestety, przemiany gospodarcze i zmiany jakościowe na rynku pracy wyraźnie wpłynęły na ograniczenie możliwości realizacji zadań macierzyńskich, głównie przez młode kobiety. Współczesnej kobiecie brakuje czasu, by być dobrą matką, wychowawczynią, opiekunką, by dawać wsparcie i racjonalnie kontrolować poczynania dziecka.
Osoba dbająca o ogień domowego ogniska
Matka to przede wszystkim osoba dbająca o ogień domowego ogniska i podtrzymująca ciepło rodzinne. Matka nastawia się na dawanie, a nie na branie. Matkę powinna cechować ofiarność oraz – jak chce Erich Fromm – bezwarunkowa miłość do dzieci, która daje poczucie bezpieczeństwa, wsparcie, zrozumienie i troskę, która kocha za to, że po prostu się jest, a nie za to, jakim się jest.
Matka, która skazuje siebie i dziecko na porażkę
Uwaga! Matka, która pokazuje synowi, że nie ma nic innego poza nim, skazuje siebie i dziecko na porażkę. Ważne jest, żeby matka syna potrafiła dostrzec jego męskość, ale żeby nie wykorzystywała jej na własny użytek.